สื่อการสอน หมายถึงอะไร

                สื่อ ( Medium, pl. Media ) ( เปรื่อง กุมุท 2519 : 1)  เป็นคำที่มาจากภาษาลาตินว่า  “ Medium ”

 แปลว่า “ ระหว่าง ” ( between ) หมายถึง สิ่งใดก็ตามที่บรรจุข้อมูลเพื่อให้ผู้ส่งและผู้รับสามารถสื่อสารกัน

ได้ตรงตามวัตถุประสงค์ เมื่อมีการนำสื่อมาใช้ในการเรียนการสอน จึงเรียกว่า “ สื่อการสอน ”     

( Instructional Media) หมายถึง สื่อชนิดใดก็ตามไม่ว่าจะเป็นเทปบันทึกเสียง สไลด์ วิทยุ โทรทัศน์ วิดีโอ 

แผนภูมิ ภาพนิ่ง ฯลฯ ซึ่งบรรจุเนื้อหาเกี่ยวกับการเรียนการสอน ( Heinich, and others 1989 : 7 – 8 ) สิ่ง

เหล่านี้เป็นวัสดุอุปกรณ์ทางกายภาพที่นำมาใช้ในเทคโนโลยีการศึกษา ( Percival and Ellington 1984 : 185)

เป็นสิ่งที่ใช้เป็นเครื่องมือหรือช่องทางสำหรับทำให้การสอนของผู้สอนส่งไปถึงผู้เรียน ทำให้ผู้เรียนสามารถ

เกิดการเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์หรือจุดมุ่งหมายที่ผู้สอนวางไว้ได้เป็นอย่างดี 

ต่อไปนี้เป็นคำจำกัดความของสื่อการสอน มีดังนี้

บราวน์ และคณะ  (Brown and other. 1964: 584)  กล่าวว่า สื่อการสอนหมายถึง จำพวกอุปกรณ์ทั้งหลายที่สามารถช่วยเสนอความรู้ให้แก่ผู้เรียนจนเกิดผลการเรียนที่ดี ทั้งนี้มีความหมายรวมถึงกิจกรรมต่าง ๆ ไม่เฉพาะแต่สิ่งที่เป็นวัตถุหรือเครื่องมือเท่านั้น เช่น การศึกษานอกสถานที่  การแสดงบทบาท นาฏการ การสาธิต การทดลอง  ตลอดจนการสัมภาษณ์และการสำรวจ   เป็นต้น

เกอร์ลัช และอีลี ( ไชยยศ เรืองสุวรรณ. 2526:141: อ้างอิงมาจาก Gerlach and Ely.) ได้ให้คำจำกัดความของ สื่อการสอน ไว้ว่าสื่อการสอน คือ บุคคล วัสดุหรือเหตุการณ์ต่าง ๆ ซึ่งทำให้นักเรียนได้รับความรู้

ทักษะ ทัศนคติ ครู หนังสือ และสิ่งแวดล้อมของโรงเรียนจัดเป็นสื่อการสอนทั้งสิ้น

ไฮนิคส์ โมเลนดาและรัสเซล(Heinich, Molenda and Russel. 1985 : 5) ให้ทัศนะเกี่ยวกับสื่อการสอนไว้ว่า สื่อการสอน หมายถึง สื่อชนิดใดก็ตามไม่ว่าจะเป็น สไลด์ โทรทัศน์ วิทยุ เทปบันทึกเสียง 

ภาพถ่าย วัสดุฉายและวัตถุสิ่งตีพิมพ์ ซึ่งเป็นพาหนะในการนำข้อมูลจากแหล่งข้อมูลไปยังผู้รับ เมื่อนำมาใช้

กับการเรียนการสอน หรือส่งเนื้อหาความรู้ไปยังผู้เรียนในกระบวนการเรียนการสอน เรียกว่า สื่อการสอน

ชอร์ส กล่าวว่า เครื่องมือที่ช่วยสื่อความหมายจัดขึ้นโดยครูและนักเรียนเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ เครื่องมือการสอนทุกชนิดจัดเป็นสื่อการสอน เช่นหนังสือในห้องสมุด โสตทัศนวัสดุต่าง ๆ เช่น โทรทัศน์ วิทยุ สไลด์ ฟิล์มสตริป รูปภาพ
  บราวน์ และคณะกล่าวว่าจำพวกอุปกรณ์ทั้งหลายที่สามารถช่วยเสนอความรู้ให้แก่ผู้เรียนจนเกิดผลการเรียนที่ดีทั้งนี้รวมถึง กิจกรรมต่าง ๆ ที่ไม่เฉพาะแต่สิ่งที่เป็นวัตถุหรือเครื่องมือเท่านั้นเช่น การศึกษานอกสถานที่ การแสดง บทบาทนาฏการ การสาธิต การทดลองตลอดจนการสัมภาษณ์และการสำรวจ เป็นต้น

  เปรื่อง กุมุท กล่าวว่าสื่อการสอน หมายถึงสิ่งต่าง ๆที่ใช้เป็นเครื่องมือหรือช่องทางสำหรับทำให้การสอนของครูถึงผู้เรียนและทำให้ผู้เรียนเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์หรือจุดมุ่งหมายที่ครูวางไว้ได้เป็นอย่างดี
    ชัยยงค์ พรหมวงศ์ ให้ความหมาย สื่อการสอนว่าวัสดุอุปกรณ์และวิธีการประกอบการสอนเพื่อใช้เป็นสื่อกลางในการสื่อความหมายที่ผู้สอนประสงค์จะส่งหรือถ่ายทอดไปยังผู้เรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

สรุป                      
                สื่อการสอน หมายถึง วัสดุ อุปกรณ์ และวิธีการ ซึ่งถูกนำมาใช้ในการการเรียนการสอน เพื่อเป็นตัวกลางในการนำส่งหรือถ่ายทอดความรู้ ทักษะ และเจตคติ จากผู้สอนหรือแหล่งความรู้ไปยังผู้เรียน ช่วยให้การเรียนการสอนดำเนินไปอย่างสะดวกและมีประสิทธิภาพ และทำให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์ของการเรียนการสอนที่ตั้งไว้

 เอกสารอ้างอิง

·       http://pineapple-eyes.snru.ac.th/stm/index.php?q=node/107
                เข้าถึงเมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม 2554

·       http://yupapornintreewon017.page.tl
                เข้าถึงเมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม 2554

ประเภทของสื่อการสอน

โรเบิร์ต อี. ดี. ดีฟเฟอร์ แบ่งประเภทของสื่อการสอน ดังนี้

1.  วัสดุที่ไม่ต้องฉาย ได้แก่ รูปภาพ แผนภูมิ กราฟ ของจริง ของตัวอย่าง หุ่นจำลอง แผนที่ กระดาษสาธิต ลูกโลก กระดานชอล์ค กระดานนิเทศ กระดานแม่เหล็ก การแสดงบทบาท นิทรรศการ การสาธิต และการทดลองเป็นต้น

2. วัสดุฉายและเครื่องฉาย ได้แก่ สไลด์ ฟิล์มสตริป ภาพโปร่งใส ภาพทึบ ภาพยนตร์ และเครื่องฉายต่าง ๆ เช่น เครื่องฉายภาพยนตร์ เครื่องฉายสไลด์ และฟิล์มสตริป เครื่องฉายกระจกภาพ เครื่องฉายภาพข้ามศีรษะ เครื่องฉายภาพทึบแสง เครื่องฉายภาพจุลทัศน์ เป็นต้น

3. โสตวัสดุและเครื่องมือ ได้แก่ แผ่นเสียง เครื่องเล่นจานเสียง เทป เครื่องบันทึกเสียง เครื่องขยายเสียง และวิทยุ เป็นต้น

ศาสตราจารย์สำเภา วรางกูร ได้แบ่งประเภทและชนิดของสื่อการสอน ดังนี้

ก.   ประเภทวัสดุโสตทัศน์ (Audio-Visual Materials)
   1.    ประเภทภาพประกอบการสอน(Picture Instructional Materials)

                 I.   ภาพที่ไม่ต้องฉาย (Unprojected Pictures)

                          i.   ภาพเขียน (Drawing)

                          ii.    ภาพแขวนผนัง (Wall Pictures)

                           iii.   ภาพตัด (Cut-out Pictures)

                          iv.    สมุดภาพ (Pictorial Books, Scrapt Books)

                           v.    ภาพถ่าย (Photographs)

                 II.   ภาพที่ต้องฉาย (Project Pictures)

                          i.   สไลด์ (Slides)

                          ii.   ฟิล์มสตริป (Filmstrips)

                          iii.   ภาพทึบ (Opaque Projected Pictures)

                          iv.   ภาพโปร่งแสง (Transparencies)

                          v.   ภาพยนตร์ 16 มม., 8 มม., (Motion Pictures)

                          vi.   ภาพยนตร์ (Video Tape) 

   2.    ประเภทวัสดุอุปกรณ์ลายเส้น (Graphic Instructional Materials)

                           I.   แผนภูมิ (Charts)

                          II.   กราฟ (Graphs)

                           III.   แผนภาพ (Diagrams)

                          IV.   โปสเตอร์ (Posters)

                          V.   การ์ตูน (Cartoons, Comic strips)

                          VI.   รูปสเก็ช (Sketches)

                          VII.    แผนที่ (Maps)

                          VIII.   ลูกโลก (Globe)

   3.    ประเภทกระดานและแผ่นป้ายแสดง (Instructional Boards and Displays)

                          I.   กระดานดำหรือกระดานชอล์ก (Blackboard,Chalk Board)

                           II.    กระดานผ้าสำลี (Flannel Boards)

                          III.   กระดานนิเทศ (Bulletin Boards)

                          IV.   กระดานแม่เหล็ก (Magnetic Boards)

                          V.   กระดานไฟฟ้า (Electric Boards)

   4.   ประเภทวัสดุสามมิติ (Three-Dimensional Materials) มี

                           I.   หุ่นจำลอง (Models)

                          II.   ของตัวอย่าง (Specimens)

                          III.   ของจริง (Objects)

                           IV.   ของล้อแบบ (Mock-Ups)

                          V.   นิทรรศการ (Exhibits)

                          VI.   ไดออรามา (Diorama)

                          VII.   กระบะทราย (Sand Tables)

   5.   ประเภทโสตวัสดุ (Auditory Instructional Materials)

                           I.   แผ่นเสียง (Disc Recorded Materials)

                           II.   เทปบันทึกเสียง (Tape Recorded Materials)

                          III.   รายการวิทยุ (Radio Program)

   6.    ประเภทกิจกรรมและการละเล่น (Instructional Activities and Plays)

                           I.   การทัศนาจรศึกษา (Field Trip)

                           II.   การสาธิต (Demonstrations)

                          III.   การทดลอง (Experiments)

                          IV.   การแสดงแบบละคร (Drama)

                          V.   การแสดงบทบาท (Role Playing)

                          VI.   การแสดงหุ่น (Pupetry)

7.    ประเภทเครื่องมือโสตทัศนูปกรณ์ (Audio-Visual Equipments)

1.   เครื่องฉายภาพยนตร์ 16 มม. , 8 มม.

2.   เครื่องฉายสไลด์และฟิล์มสตริป (Slide and Filmstrip Projector)

3.    เครื่องฉายภาพทึบแสง (Opaque Projectors)

4.   เครื่องฉายภาพข้ามศีรษะ (Overhead Projector)

5.    เครื่องฉายกระจกภาพ (3 1/4 "x 4" หรือ Lantern Slide Projector)

6.    เครื่องฉายภาพจุลทัศน์ (Micro-Projector)

7.    เครื่องเล่นจานเสียง (Record Plays)

8.   เครื่องเทปบันทึกภาพ (Video Recorder)

9.   เครื่องรับโทรทัศน์ (Television Receiver)

10.   จอฉายภาพ (Screen)

11.   เครื่องรับวิทยุ(Radio Receive)

12.   เครื่องขยายเสียง(Amplifier)

13.   อุปกรณ์เทคโนโลยีแบบใหม่ต่างๆ (Modern Instructional Technology Devices) เช่น โทรทัศนศึกษา ห้องปฏิบัติการภาษา โปรแกรมเรียน (Programmed Learning) และอื่นๆ

เอกสารอ้างอิง

·       http://suvaluck16.multiply.com/journal/item/11
                เข้าถึงเมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม 2554